Non-Retour (+stofomslag)

De ondertitel laat al zien waar en wanneer zich dit verhaal afspeelt. Het is onrustig in de Franse kolonie Algerije, het land is onafhankelijk aan het worden en de voormalige ‘bezetters’, de ‘pied-noirs’, de Fransen dus worden deels noodgedwongen gerepatrieerd. De een heeft daar meer haast mee, angst voor, moeite mee dan de ander. De gewone gezinnen brengen zichzelf gewoon in veiligheid. Maar een Franse kolonel bijvoorbeeld weigert de onafhankelijkheid te accepteren en is nog uiterst strijdbaar. Zelfs zo dat hij de bemanning wil dwingen te landen in het zeer onrustige Oran dat voor een deel in brand staat en waar tegenstanders van de onafhankelijkheid een felle strijd voeren. Maar de piloot, een ervaren Vietnamveteraan, heeft andere plannen. Hij vertrouwt het allemaal niet zo en wil het liefst Oran mijden. Ze proberen de kolonel te stoppen en te ontwapenen. Dat lukt allemaal wel, maar ten koste van flinke schade aan het toestel en een gewonde passagier. Bovendien is de cabinedeur gesneuveld, waardoor de druk en de temperatuur in het vliegtuig zakken. Gelukkig is daar mee te vliegen, maar minder comfortabel en met meer gevaren. Als een jachtvlieger uit Oran het toestel dan ook nog eens met rust laat, hebben ze alle mazzel van de wereld en halen ze Marseille. Maar daar is het nog niet allemaal voorbij.

Non-retour is een persoonlijke herinnering van scenarist Jean-Laurent Truc. Hij speelt een belangrijke rol in het boek als jongetje met een grote stripliefde. Terecht laat hij in het dossier weten hoe lastig het is een verhaal dat zich in de cabine van een vliegtuig afspeelt, interessant te maken. Toch slaagt hij daar met glans in, want alle figuren die een rol in dit verhaal vervullen brengen hun eigen achtergrond mee en die achtergrondverhalen laten zich uiteraard graag uitbeelden. Non-retour is een mooie, spannende one-shot. En vergeet niet de binnenkant van het omslag te bewonderen!

https://www.stripschap.nl/pages/topics/non-retour-algerije-juli-1962.php?p=35

Niet verwonderlijk dat een stripalbum een grote rol speelt in dit verhaal. De liefde voor vliegtuigen, stoere helden en nostalgische avonturenverhalen spat zo van elke pagina. Het vertelt het verhaal van burgers, soldaten en spionnen die gehaast Algerije moeten verlaten in 1962 en daarvoor hetzelfde vliegtuig kiezen. Maar de tocht naar Frankrijk verloopt niet zonder problemen… Op het einde van het boek zijn de schetsen opgenomen van Jusseaume (bekend van Tramp) die overleed voor het album af was. Een mooi eerbetoon.

https://www.cuttingedge.be/boeken-strips/strips/14205/stripfax-juli-2022/

Het album Non-Retour: Algerije, Juli 1962 lijkt een onderdeel van iets veel groters. Van een afstandje beschouwd zien we een groep mensen op een vliegveld. Er heerst een opgefokte sfeer, het heeft niet het uitbundige van een vakantie. Deze mensen worden op het vliegtuig gezet, weg van Algerije waar zij als voormalige kolonisators en handlangers niet meer welkom zijn. Het is 1962 en in maart van dat jaar trokken de Fransen zich terug en zegevierden de Algerijnse onafhankelijkheidsbewegingen. Nu de Algerijnse Oorlog voorbij is, wordt er orde op zaken gesteld, met repatriëringsvluchten als gevolg.

Feitelijk gaat dit verhaal over één van die vluchten – het is gebaseerd op de jeugdherinneringen van de scenarist Jean-Laurent Truc. In het boek zou je Laurent in hem kunnen terugzien: een aan strips verslingerd jongetje dat het liefst Buck Danny leest. Die stripklassieker blijft in het verhaal steeds terugkeren, tot in de slotscène aan toe. Laurent reist met zijn moeder en zijn broertjes en zusjes. Verder zit er een rare mengelmoes aan types in het vliegtuig: een agent van de inlichtingendienst, een spion, een kolonel van geheime koloniale leger OAS en nog een hoop bange en opgeluchte burgers die eindelijk weg kunnen. En dan zijn er nog vreemde figuren, zoals een clichématig zwetende man en een iets te chique vrouw die zich aan de familie van Laurent opdringt: de ideale dekmantel voor wat dan ook, zou je denken.

Als deze kleurrijke poppenkast eenmaal het luchtruim kiest is er aan alle kanten rumoer en gedoe. Ook de bemanning is nerveus en dat zorgt voor een fijne, broeierige sfeer die het in dit soort avonturenstrips altijd goed doet. Het wordt nog spannender als de autoriteiten het vliegtuig tot landen dwingen, precies in een gebied waar geen van de passagiers graag wil zijn. Of wel? Voor de meeste Fransen is dit gesneden koek, voor hun is Algerije lang een open zenuw geweest. Zij weten waar het naartoe gaat. Voor ons is het nog even uitvogelen waaraan zoal wordt gerefereerd.

Waarin het verhaal een onderdeel lijkt van iets groters, komt doordat veel in de uitlegstand wordt verteld. Waarom zaken zijn zoals ze zijn, wordt meegedeeld, vooral in de richting van de jonge Laurent. Die manier van een verhaal vertellen is niet altijd een aanbeveling, maar voor de lezer, met name als die niet meteen alle feiten rond de Algerijnse burgeroorlog paraat heeft, is het voor deze keer handig. Opvallend is dat veel wordt gebracht alsof de personages al een paar albums meegaan. In dat opzicht is dit een herkenbare albumformule die zou passen in doorlopende reeksen als Largo Winch en Tango: de lezer begint bij een willekeurige gebeurtenis, volgt het verhaal en heeft aan het einde weer meer informatie opgedaan voor een volgende aflevering.

Dat zou kunnen betekenen dat Non-Retour: Algerije, Juli 1962 niet echt een afgerond verhaal is. Ergens klopt het, vooral omdat het zomaar begint zonder duiding. Wie zijn deze mensen? Waarom volgen we ze? Het is wat toevallig, al zorgt het er ook voor dat we achter iedere koffer en potentieel gevaar zien. Dat en het frisse, maar werkelijk traditionele tekenwerk zorgt ervoor dat het verhaal onderhoudend is. Hoogtepunt van het verhaal is het broeierige kleurgebruik, dat de sfeer perfect weet te vangen. Het maakt van Non-Retour: Algerije, Juli 1962 een even fraai als verrassend album: een genoeglijke drie kwartier. Of een bijzondere keuze om te vertalen, zo kan je het ook zien.

https://9ekunst.nl/2022/07/30/non-retour-vliegen-van-a-naar-b-met-heel-veel-turbulente-toestanden/

Non-Retour, oftewel “enkele reis” is gebaseerd op de jeugdervaringen van scenarioschrijver Jean-Laurent Truc, die als jongetje met zijn familie overhaast met een vliegtuig uit Algerije moest vertrekken – boven het brandende Oran kreeg de piloot opdracht daar te landen, maar die zette zijn radio uit en vloog laag door naar Marseille.

Voor de strip heeft Truc daar nog wat dramatische extra’s aan toegevoegd die niet eens zo heel vergezocht overkomen. Hij schreef dat scenario overigens op verzoek van zijn vriend, de tekenaar Patrick Jusseaume, die helaas tijdens het begin van het project overleed, waarna tekenaar Olivier Mangin het overnam.

In een repatriëringsvlucht met een Constellation zitten gevluchte burgers, een spion, een agent van de inlichtingendienst DST, een kolonel van het geheime koloniale leger OAS en de bemanning samen. De agent is op zoek naar de spion, de kolonel draait door en dan is de chaos compleet. En dan is daar nog de bijzondere bijrol die een stripboek speelt – het jongetje waar het hele verhaal omheen cirkelt krijgt een strip te leen van een aardige dikke meneer voor ze het vliegtuig binnengaan – Buck Danny’s Een Prototype is Verdwenen. Je zult het boek zelf moeten lezen om er achter te komen wat de rol van de strip binnen deze strip is.

Het boek sluit af met een uitleg van Jean-Laurent Truc en met de schetsen die Patrick Jusseaume maakte voor het boek, en dan kun je alleen maar grote bewondering hebben voor zijn opvolger Olivier Mangin, die er een waar meesterwerkje van gemaakt heeft. Een sublieme strip over een voor Nederlanders vrijwel onbekend stukje geschiedenis. Goed verhaal, prachtige tekeningen, voorbeeldig uitgegeven in grote hardcover met stofomslag. Absolute aanrader.

https://www.moorsmagazine.com/cartoons/strips/non-retour-algerije-juli-1962/